EHBO bij baby’s en kinderen: wat iedere ouder moet weten

Veel voorkomende ongevallen bij baby’s en kleine kinderen zijn letsel als gevolg van vallen, maar ook brandwonden, verslikking en zelfs vergiftiging. De meeste ongelukken komen bij jonge kinderen (0 tot 4 jaar) voor in en om het huis. 140.000 kinderen belanden jaarlijks bij de Spoedeisende Hulp nadat ze thuis een ongeluk hebben gehad.

Voorkomen is beter dan genezen

Natuurlijk kun je als ouder het nodige doen om vervelende ongelukken te voorkomen. Hoewel sommige dingen vanzelfsprekend lijken, is het handig om jezelf af te vragen of je voldoende rekening houdt met onder andere:

• Schoonmaakmiddelen: staan deze veilig buiten bereik van kinderhandjes, of liggen er toch ergens een paar rondslingerende vaatwastabletten?
• Medicijnen: heb je deze goed opgeborgen of zit er misschien nog een doosje in je tas die op de grond staat?
• Geld: zitten al je muntjes in je portemonnee, of ligt je huis vol met kleingeld?
• Snoeren en stopcontacten: zijn alle snoeren netjes weggewerkt en zijn je stopcontacten beveiligd?
• Hete voorwerpen en vuur: houd rekening met dingen als het strijkijzer, een pan op het vuur en hete vloeistoffen zoals koffie en thee. Kook bijvoorbeeld zoveel mogelijk op de achterste pitjes en draai de steel van de pan naar achter.
• Scherpe voorwerpen: liggen alle messen en scharen veilig in de hoogst mogelijke keukenlade? Zijn alle spijkers, schroevendraaiers, stanley- en/of zakmessen opgeborgen in een goed afgesloten kluskoffer? Denk ook aan de scherpe tafelpunten, doe hier eventueel tafelhoekjes op.

Vergeet ook niet dat je kindje steeds makkelijker bij meer plekken in huis kan komen als hij ouder wordt, bijvoorbeeld als het leert kruipen, zichzelf kan optrekken of leert staan.

Basis EHBO

Mocht er thuis of op straat toch iets misgaan, kun je zelf het nodige doen om je kindje eerste hulp te verlenen. Denk daarbij aan de volgende dingen:

• Raak vooral niet in paniek, want je kindje zal dat overnemen. Blijf dus zelf rustig, zodat je kindje ook rustig blijft.
• Voorkom onnodige evacuatie: het verplaatsen van het slachtoffer doe je alleen bij direct gevaar, omdat je het letsel kan verergeren bij verplaatsing.
• Loop de eerste vier stappen van EHBO af:
  1. Zorg voor veiligheid: niet alleen voor de veiligheid van het slachtoffer, maar ook voor je eigen veiligheid!
  2. Beoordeel de toestand van het slachtoffer. Controleer altijd eerst de 3 vitale functies: de ademhaling, bloedsomloop (klopt het hartje?) en het bewustzijn.
  3. Waarschuw de hulpdiensten, en vertel hen in welke toestand het kindje verkeert en wat de (geschatte) leeftijd is.
  4. Verleen eerste hulp

Wat is er gebeurd?

Als je zelf niet bij het ongeluk bent geweest, kan het met baby’s en kleine kinderen lastig zijn om erachter te komen wat er gebeurd is en hoe het slachtoffer er aan toe is, want ze kunnen het je nog niet (duidelijk) vertellen. Let daarom goed op symptomen die je ziet. Check in ieder geval altijd eerst de 3 vitale functies, want zodra één van deze functies is verstoord, is het slachtoffer in levensgevaar.

Na de ademhaling, bloedsomloop en het bewustzijn, wordt de lichaamstemperatuur vaak als een vierde vitale functie beschouwd. Een overmatige stijging of daling van de lichaamstemperatuur kan namelijk leiden tot het uitvallen van de 3 vitale functies.

Het controleren van het bewustzijn

Voor het controleren van het bewustzijn, ga je na of het kindje reageert op prikkels. Spreek het slachtoffer aan en schudt zachtjes met de schouders. Reageert het kindje op je stem of opent hij zijn ogen? Reageert het slachtoffer niet, dan is het bewusteloos en moet je snel overgaan op het controleren van de ademhaling.

Het controleren van de ademhaling

De ademhaling van het kindje kan je controleren door 10 seconden goed te luisteren, kijken en voelen. Breng je oor bij de neus van het slachtoffer, terwijl je ogen op zijn borst gericht zijn. Luister naar de mond en neus en ga na of het kindje moeite heeft met ademhalen of een vreemd geluid maakt, zoals piepen bij het ademen. Houd ook in de gaten of je de ademhaling tegen je wang voelt.

Kijk tegelijkertijd naar de borst-buikovergang. In deze 10 seconden moet je bij een baby’tje of een klein kind zo’n 4 tot 6 ademhalingen hebben gezien. Heb je te weinig ademhalingen opgemerkt, of twijfel je, beschouw het dan als geen normale ademhaling. In dat geval moet je gaan reanimeren. Schakel ook gelijk een omstander in om 112 te bellen.

Het controleren van de bloedsomloop (circulatie)

Om de bloedsomloop te checken, controleer je bij volwassenen de hartslag, omdat bij elke hartslag het bloed wordt rondgepompt. Dit kun je voelen op plekken waar de slagader vlak onder de huid ligt, zoals de pols of hals. Bij baby’s en kinderen wordt het controleren van de hartslag niet meer gedaan, omdat dit erg moeilijk te beoordelen is en kostbare tijd verloren doet gaan. We spreken bij kinderen van een circulatiestilstand als de ademhaling afwezig of niet normaal is.

Welke eerste hulp moet ik verlenen?

Welke hulp je moet geven, is afhankelijk van de toestand van het slachtoffer. Wat je altijd kan doen is de hulpdiensten waarschuwen. 112 bij acuut en levensbedreigend gevaar en de huisarts bij een situatie die niet acuut is. De meeste (kleine) letsels kunnen door de huisarts behandeld worden. Behandelt de huisarts de wonden niet zelf, dan word je doorverwezen naar de Spoedeisende Hulp. Wil je informatie over eerste hulp altijd op zak hebben? Het rode kruis heeft een mooie EHBO app met nuttige informatie, een hulptool voor reanimeren en een AED-locatie ‘vinder’.

Cursus EHBO bij baby’s en kinderen

Wil je jezelf echt goed voorbereiden op het geven van eerste hulp bij je kindje, dan is het aan te raden om een cursus EHBO te volgen. Er worden ook cursussen speciaal voor EHBO bij baby’s en kinderen gegeven, bijvoorbeeld door Eerste Hulp Groep. Wij helpen je vast op weg door uit te leggen wat je moet doen bij verslikking/verstikking en hoe je kan reanimeren en een AED kan gebruiken.