Obstipatie baby: wat doe je eraan?

Wat is obstipatie?

Obstipatie, ook wel constipatie of verstopping genoemd, is wanneer harde en droge ontlasting zich ophoopt in de darmen. Als voedsel in de darmen komt, nemen de darmen vocht en voedingsstoffen op uit het voedsel. Wat overblijft, is de ontlasting. Ontlasting bestaat uit darmbacteriën, onverteerbare voedselresten, gal en water. Als de ontlasting langer in de darm blijft zitten, wordt het harder en droger.

Dit kan er voor zorgen dat het voor je baby pijnlijk en moeilijk is om de ontlasting eruit te persen. Hij kan hier last van hebben, waardoor hij onrustig of huilerig kan worden. Obstipatie is vervelend, maar meestal onschuldig. Het is één van de meest voorkomende babykwaaltjes.

Heeft mijn baby last van verstopping?

Zolang je baby geen last heeft van de ontlasting en het er makkelijk uitkomt, is er niets aan de hand. De ontlasting van je baby kan enorm variëren in frequentie, kleur en stevigheid. Het kan bij wijze van spreken alle kleuren van de regenboog hebben. Pikzwarte of spierwitte poep is wel een reden om direct naar de huisarts te gaan.

Huilt je baby veel en poept hij weinig, dan kan hij last van obstipatie hebben. De hoeveelheid poepluiers per dag of per week zegt echter weinig, dit verschilt namelijk per kind. Globaal gezien kan je uitgaan van onderstaande tabel.

Zoals je ziet is er een hele grote spreiding in het aantal keer poepen, heel veel is dus nog normaal.

Symptomen obstipatie

Obstipatie kan verschillende klachten geven. Artsen spreken in het algemeen van obstipatie als je baby 2 of meer van de volgende klachten heeft:

• Je baby poept 2 keer per week of minder.
• Hij houdt de ontlasting (onbewust) op.
• De ontlasting is hard, droog, keutelig en/of pijnlijk.
• Er zitten grote hoeveelheden ontlasting in de luier.
• De dokter kan bij onderzoek de ontlasting in de darm van je baby voelen zitten.

Wat veroorzaakt obstipatie?

Gelukkig is obstipatie meestal onschuldig. Bij de stoelgang spelen een hoop factoren een rol, zoals het maag-darmstelsel, zenuwstelsel, de spieren van de bekkenbodem en de anus. Deze moeten allemaal met elkaar samenwerken. Als een of meerdere van deze factoren even minder goed functioneert, kan dat problemen geven.

In de eerste 6 maanden kan je baby ook een moeilijke ontlasting hebben zonder dat hij last heeft van obstipatie. Zijn ontlasting is gewoon zacht, maar hij loopt toch rood aan en lijkt moeite te hebben met persen. Dit komt doordat het maag-darmstelsel zich nog aan het ontwikkelen is. Het gaat gelukkig na enkele weken vanzelf over.

Slechts bij 5 % van de kinderen wordt een lichamelijke oorzaak gevonden voor de obstipatie. Voorbeelden van deze zeldzame oorzaken zijn de ziekte van Hirschprung, cystic fibrose (taaislijmziekte) of een te traag werkende schildklier. Deze aandoeningen geven meestal al kort na de geboorte problemen. Cystic fibrosis en een traag werkende schildklier worden ook getest in de hielprik.

De rol van borstvoeding en flesvoeding

De ontlasting van je kleine is ook afhankelijk van de voeding die hij krijgt, borst- of flesvoeding. Wanneer kindjes borstvoeding krijgen, kan de ontlasting dunner zijn en kan de frequentie wisselen van 10 keer per dag tot één keer per 10 dagen. Bij baby’s kan de overgang van borstvoeding naar flesvoeding kortdurend obstipatieklachten veroorzaken. Ook met het wisselen van type of merk flesvoeding kunnen de darmen van je baby wat moeite hebben. Ze moeten wennen aan de nieuwe voeding en hebben tijd nodig om zich hieraan aan te passen. Ditzelfde geldt trouwens als je met de eerste hapjes vast voedsel begint.

Vezelrijke voeding

Vaak wordt gezegd dat kinderen met obstipatie minder vezelrijke voeding gebruiken. Uit een onderzoek in Nederland blijkt dat dit niet klopt en dat kinderen met obstipatie evenveel vezels eten als kinderen zonder obstipatie. Toch is het goed om vanaf het moment dat je start met bijvoeding te letten op een goede vezelinname bij je baby. Voedingsvezels zitten in groente, fruit en volkorenproducten. Het Voedingscentrum geeft duidelijke informatie over wat een gezonde vezelinname inhoudt.

Wanneer naar de huisarts bij obstipatie?

Als je kindje last heeft van obstipatie is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts. Voor jezelf en de huisarts helpt het om in een ‘poepdagboek’ bij te houden wanneer je kindje heeft gepoept. Neem in elk geval contact op wanneer je baby:

• Bloederige diarree heeft.
• Braakt, waarbij het braaksel een gallige (gifgroene) kleur heeft.
• Koorts heeft.
• Last heeft van eczeem.
• Ook veel andere klachten heeft, al sinds de geboorte.

De kans dat de obstipatie een lichamelijke oorzaak heeft, is hoger wanneer hij één of een combinatie van bovenstaande klachten heeft. Zo kan obstipatie in combinatie met eczeem, slechte groei en/of luchtwegklachten bijvoorbeeld wijzen op een koemelkallergie.

Behandeling

De huisarts zal kijken of er sprake is van obstipatie door te vragen naar de klachten van je baby en door hem te onderzoeken. Aanvullend onderzoek zoals bloedprikken is meestal niet nodig. Als het meevalt, kunnen adviezen wat betreft voeding voldoende zijn. Wanneer de huisarts echter vaststelt dat je kindje last heeft van obstipatie zonder onderliggende oorzaak kan hij een laxeermiddel voorschrijven.

Vaak start de huisarts met een poeder dat wordt opgelost in water (polyethyleenglycol, macrogol of forlax). Dit poeder zorgt ervoor dat de ontlasting zachter wordt. Het wordt niet opgenomen in het lichaam van je baby, maar gewoon weer uitgepoept en het leidt niet tot ‘luie darmen’. Vaak is behandeling gedurende langere periode (minimaal 2 maanden) nodig.

Onrustige nachten door obstipatie

Als je medicijnen hebt gekregen voor je baby, duurt het nog even voor deze gaan werken. Ondertussen kan je baby huilerig en onrustig zijn door de obstipatieklachten. Dit kan veel stress en bezorgdheid met zich meebrengen, vooral als je te maken krijgt met gebroken nachten. Blijf rustig en probeer hem op verschillende manieren te troosten. Bedenk dat het tijdelijk is en gelukkig geen kwaad kan. Vind je het te lang duren of vertrouw je de situatie niet? Neem dan contact op met je huisarts.

Tips voor je baby met obstipatie

Hoewel er meestal niks ergs aan de hand is, kan je kindje wel veel last hebben van zijn moeilijke stoelgang. Er zijn een aantal dingen die je zelf kan doen om je baby een handje te helpen.

• Vocht. Zorg dat je baby voldoende vocht binnenkrijgt. Hij heeft zo’n 150 ml per kg lichaamsgewicht nodig. Vanaf ongeveer 1 jaar (of 10 kg) heeft je kindje ongeveer 1 tot 1,5 liter per dag nodig. Let er bij flesvoeding ook goed op dat de verhouding tussen water en schepjes poeder klopt.
• Vezels. Voldoende inname van vezels draagt bij aan het voorkomen en verhelpen van obstipatie. Vezels houden namelijk vocht vast. Als je baby al aan vaste hapjes toe is, kan je hem vezelrijke producten voorschotelen zoals groente, fruit en later ook volkoren producten.

Wat moet je niet doen?

• Laxeermiddelen. Gebruik geen laxeermiddelen die bij de drogist vrij verkrijgbaar zijn! Deze zijn niet altijd geschikt voor baby’s. Overleg liever met de huisarts of en welke middelen je eventueel kan gebruiken bij je kindje.
• Olie. Voeg geen olie toe aan de voeding. Dit kan ervoor zorgen dat de obstipatie erger wordt.
• Thermometer. Sommige ouders proberen met een thermometer de ontlasting op te wekken. Dit wordt in het algemeen niet aanbevolen, omdat dit de anus kan beschadigen.
• Extra vezels of water geven. Als je de normale aanbevolen hoeveelheid geeft aan je baby, zou dit genoeg moeten zijn. Extra vocht of vezels helpt dan niet.