De meningokokken vaccinatie voor je baby: wat moet je weten?

Wat is meningokokkenziekte?

Meningokokkenziekte wordt veroorzaakt door meningokokkenbacteriën. Er zijn verschillende typen meningokokken. Ze kunnen in je neus of keel zitten. Meestal word je hier niet ziek van, je lichaam ruimt de bacteriën na enkele maanden weer op. Heel soms dringt de bacterie je bloedbaan of zenuwstelsel binnen en veroorzaakt hij meningokokkenziekte. De ziekte kan zich op verschillende manieren uiten en kan
verschillende symptomen geven.

Het verraderlijke aan deze ziekte is dat je heel snel ernstig ziek kan worden en dat antibiotica niet altijd meer helpen. De ziekte begint vaak met griepachtige klachten, maar verergert daarna snel met hoge koorts. Er kan hersenvliesontsteking of bloedvergiftiging ontstaan. Baby’s, jonge kinderen en vooral tieners zijn hier extra kwetsbaar voor.

Hersenvliesontsteking

Bij hersenvliesontsteking is je kindje suf, koortsig, prikkelbaar, drinkt hij slecht, kan hij braken en luierpijn hebben. Hij huilt dan ongewoon heftig bij het verschonen van de luier. Ook kunnen er onwillekeurige schokjes van het lichaam zichtbaar zijn, dit noem je convulsies. Merk je deze symptomen op, dan moet je direct een arts bellen.

Bloedvergiftiging

Bij bloedvergiftiging is je kindje erg ziek, suf, drinkt hij slecht, ziet hij grauw en heeft hij koorts. Ook kan hij last hebben van koude rillingen, convulsies, braken en diarree. Binnen korte tijd na het begin van de ziekte ontstaan kleine blauw-rode vlekjes op de huid. Dit zijn onderhuids bloedinkjes. Als je dit ziet, moet je direct een arts bellen.

Hoe vaak komt het in Nederland voor?

In onderstaande grafiek staat het aantal gevallen van meningokokkenziekte over de periode van 1992 t/m 2018.

In deze grafiek is te zien dat er voor 2002 een piek was van ruim 700 mensen met meningokokkenziekte. In 2002 is de vaccinatie tegen meningokokken C ingevoerd. Hierdoor komt de ziekte door dit type veel minder vaak voor dan voorheen: van bijna 300 patiënten in 2001 naar minder dan 10 per jaar in 2018. Meningokokkenziekte B is sinds eind jaren ’90 sterk gedaald en momenteel zijn er ongeveer 70 mensen per jaar ziek door type B.

Sinds 2015 worden er wel meer mensen ziek door meningokoktype W. In 2017 waren er 80 zieken, in 2018 103 en in 2019 zijn tot en met mei 32 patiënten bekend. Jaarlijks krijgen 10-20 mensen meningokokkenziekte Y.

Waarom is de vaccinatie tegen meningokokkenziekte aangepast?

Sinds 2002 krijgen baby’s dus via het Rijksvaccinatieprogramma -een vaccinatie die hen beschermt tegen meningokokkenziekte C. Omdat sinds 2015 het aantal besmettingen met meningokokken W toeneemt, wordt vanaf mei 2018 een vaccin gebruikt dat beschermt tegen meer meningokokkentypen, namelijk A, C, W en Y.

Dit combinatievaccin bestaat al jaren als reizigersvaccinatie en wordt ook gebruikt in vaccinatieprogramma’s van andere landen. Sinds 1 mei 2018 krijgen baby’s van 14 maanden oud deze vaccinatie tegen meningokokkenziekten ACWY. Het vaccin beschermt je baby enkele jaren tegen meningokokkenziekte. Ook tieners tot en met 18 jaar worden gevaccineerd.

Hoe groot is de kans dat mijn kind meningokokkenziekte type W krijgt?

Iedereen loopt het risico besmet te worden met meningokokken. In de meeste gevallen ruimt je afweersysteem de bacterie binnen enkele maanden weer op. Ernstig ziek worden door de meningokokken is dus zeldzaam. Baby’s, maar vooral tieners en ouderen lopen de meeste kans om ziek te worden.

Daarom krijgen baby’s met 14 maanden een vaccinatie aangeboden. Vanaf het najaar van 2018 krijgen jongeren van 14 jaar ook een vaccinatie. Tieners lopen meer risico op een besmetting en dragen ook bij aan de verspreiding van de bacterie. Daarom is gekozen om ook alle tieners van 14 t/m 18 jaar oud te vaccineren.

Bijwerkingen vaccin

Iedere vaccinatie kan lichte bijwerkingen geven. De bijwerkingen zijn meestal mild en duren kort. De bijwerkingen van deze vaccinatie zijn vergelijkbaar met die van de ‘oude’ vaccinatie tegen meningokokken C.

Bijwerkingen die het meest voorkomen na een meningokokken ACWY-vaccinatie zijn: pijn, verharding of roodheid op de plek waar geprikt is, hoofdpijn, koorts (hoger dan 38ºC) en niet lekker voelen. Kinderen kunnen ook last hebben van slaperigheid.

Na een meningokokken C-vaccinatie nog een meningokokken ACWY-vaccinatie?

Op 1 mei 2018 is de nieuwe vaccinatie tegen meningokokken ACWY ingevoerd. Als je kindje voor 1 mei 2018 een vaccinatie tegen meningokokkentype C heeft gehad, krijgt hij geen uitnodiging meer voor een meningokokken ACWY-vaccinatie.

Wil je toch voor je kind een meningokokken ACWY-vaccinatie? Neem dan contact op met je huisarts of het vaccinatiecentrum van de GGD. Zij kunnen je adviseren of een vaccinatie nodig is. De kosten zijn dan wel voor eigen rekening. Soms vergoedt de (aanvullende) ziektekostenverzekering de vaccinatie. Het vaccin kost circa €60 exclusief eventuele consultkosten.

Advies Gezondheidsraad

Het besluit om voor eind 2019 alle tieners van 14 t/m 18-jaar te vaccineren is een maatregel om een toename van de ziekte te voorkomen. Naar verwachting zal de Gezondheidsraad eind 2018 advies uitbrengen aan de regering over het vaccineren tegen meningokokken in relatie tot het Rijksvaccinatieprogramma.

Dit advies heeft betrekking op meningokokkenziekte veroorzaakt door alle relevante typen, ook over type B. In het advies wordt ook opgenomen op welke leeftijd een vaccinatie tegen meningokokken binnen het Rijksvaccinatieprogramma wenselijk is.

Meer weten over vaccineren?

Op Rijksvaccinatieprogramma.nl vind je veel informatie over de vaccinatie tegen meningokokkenziekte en andere infectieziekten.