Omgaan met een doodgeboren kindje

De geboorte

Je hoopt het nooit mee te moeten maken dat je baby voor of tijdens de bevalling overlijdt. Als dit toch gebeurt, voelt het waarschijnlijk als een grote opgave om te bevallen. Toch wordt over het algemeen gekozen voor een natuurlijke bevalling, die in het ziekenhuis plaatsvindt. Een keizersnede zonder medische noodzaak levert onnodige risico’s op.

Bevallen van een stilgeboren kindje is emotioneel bijzonder ingrijpend. Het kan positief zijn voor het verwerkingsproces als je de geboorte bewust meemaakt. Soms is het nodig de bevalling in te leiden door middel van weeënopwekkers. In andere gevallen kan je afwachten tot de bevalling spontaan begint.

Veel artsen raden aan om kennis te maken met je kindje. Dit kan een heel dubbel gevoel geven: je ziet je baby voor het eerst, maar moet ook direct afscheid nemen. Het kan helpen om tegen je kindje te praten.

Geef je kind een naam en neem bewust afscheid. Hierdoor erken je het bestaan van je baby, wat later helpt bij het rouwproces. Als het voor jou beter voelt om de baby niet te zien, dan is dat ook goed. Niemand zal je dwingen om iets te doen wat je niet wil.

Na de bevalling

Als je baby stilgeboren wordt, kan je onderzoek laten doen naar de doodsoorzaak als die nog niet bekend is. Dit is echter niet verplicht. Als de situatie het toelaat mag je kiezen waar je kindje blijft. Soms blijft hij in het ziekenhuis, maar in sommige gevallen mag je hem mee naar huis nemen. Er zijn een aantal praktische zaken die geregeld moeten worden. Dit hoef je niet allemaal zelf te doen, er zijn verschillende instanties die hulp bieden. Je behandelend arts kan je doorverwijzen.

Kindje aangeven

Als je kindje na meer dan 24 weken zwangerschap geboren wordt, ben je verplicht hiervan aangifte te doen bij de gemeente. Je ontvangt dan een akte van geboorte (levenloos). Dit is bijvoorbeeld nodig voor je uitvaartverzekering, om een officiële uitvaart te kunnen regelen.

Als je wil dat je kind ook in de Basisregistratie Personen wordt opgenomen, moet je hiervoor een apart verzoek indienen bij de gemeente. Je hebt daarvoor de akte van geboorte nodig en je moet zelf ook in het BRP staan ingeschreven. Je kindje wordt dan bijgeschreven in het dossier van een of beide ouders. Sinds 2019 mag je ook je kindje aangeven bij de BRP als hij overlijdt voor de 24e week van de zwangerschap.

Is je baby (kort) na de geboorte overleden? Dan wordt hij bij aangifte automatisch in het BRP opgenomen. Het is dan niet nodig om hier een apart verzoek voor in te dienen. Bij twijfel kan je de gemeente om hulp vragen.

Uitvaart regelen

Het houden van een uitvaartceremonie kan een goede manier zijn om afscheid te nemen en het rouwproces te beginnen. Een uitvaart is verplicht als je baby na meer dan 24 weken zwangerschap overlijdt. Vaak kan je hiervoor je eigen uitvaartverzekeraar bellen. Zij helpen je met het regelen van een begrafenis of crematie. Komt je kindje eerder dan 24 weken levenloos ter wereld, dan mag je zelf kiezen of je een uitvaartceremonie wil houden. De meeste ouders doen dit wel, omdat het helpt bij het verwerkingsproces.

Zwangerschapsverlof

Je behoudt je recht op zwangerschapsverlof ook als je kindje doodgeboren wordt. In totaal heb je recht op 16 weken verlof. Het is goed mogelijk dat je na deze periode nog niet klaar bent om te gaan werken. Veel mensen hebben langer nodig dan de duur van het verlof om weer op de been te komen na het verlies van hun baby. Is dit bij jou ook het geval, overleg dan met je werkgever en het UWV of je in aanmerking komt voor extra (ziekte)verlof.

Het rouwproces

Het verlies van je kindje bij de geboorte is emotioneel zeer ingrijpend. Naast het lichamelijke en geestelijke herstel dat bij een bevalling hoort, moet je ook afscheid nemen en ga je een rouwproces in. Er kunnen zich allerlei emoties voordoen: verdriet, boosheid en onbegrip komen vaak voor. Ook een gevoel van leegte of een gebrek aan emoties is normaal.

Als je kindje doodgeboren wordt, kan je last hebben van een schuldgevoel. Wanneer de doodsoorzaak onduidelijk is, vraag je je misschien af of je iets verkeerd hebt gedaan. Dit is vrijwel nooit het geval. Worstel je hier erg mee, praat dan eens met je verloskundige. Deze heeft jou begeleid tijdens je zwangerschap en kan je waarschijnlijk geruststellen.

Hulp bij rouwverwerking

Rouw is een proces dat lang kan duren. Verschillende emoties wisselen elkaar af en het kan soms voelen alsof je gek wordt. Het kan lastig zijn om er met anderen over te praten, zeker als zij niet hetzelfde hebben meegemaakt. Probeer om je gevoelens serieus te nemen en stop ze niet weg. Het lijkt misschien onmogelijk, maar uiteindelijk zal je leren je leven weer op te pakken en krijg je weer plezier in dingen.

Als je het gevoel hebt dat je er niet alleen uitkomt, of als je regelmatig troost zoekt in verdovende middelen, is het misschien goed om hulp te zoeken. Een praktijkondersteuner of psycholoog kan je leren om met je verlies om te gaan. Je huisarts kan je doorverwijzen. De gesprekken worden meestal door je zorgverzekering vergoed.

De rol van je partner

Als je een partner hebt, ga je met zijn tweeën door het rouwproces heen. Dit kan heel prettig zijn, maar ook een extra last. Zeker als jullie op verschillende manieren omgaan met het verlies van jullie kindje, kan deze ingrijpende gebeurtenis impact hebben op je relatie.

Probeer open naar elkaar te blijven en elkaars proces te respecteren. Merk je dat je er samen moeilijk uitkomt, dan kunnen jullie eens samen met een psycholoog praten. Vaak zijn er maar een paar gesprekken nodig om helderheid te verschaffen in elkaars gevoelens en gedachten.

Tips bij rouwverwerking

Iedereen gaat anders om met verlies, en het is heel normaal om je lange tijd verdrietig, leeg of boos te voelen. Rouwen is een proces waar je doorheen moet, je kan niks doen om het te versnellen. Wel is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Deze tips kunnen daarbij helpen:

• Probeer een ritme aan te houden. Het kan verleidelijk zijn om de hele dag in bed te blijven. Dit is echter niet verstandig, want het brengt je biologische klok in de war. Dat kan depressieve klachten tot gevolg hebben. Probeer dus na verloop van tijd je normale ritme weer op te pakken. Eet op regelmatige momenten en ga op een vast tijdstip naar bed.
• Zorg voor voldoende ontspanning. Probeer dingen te vinden waar je plezier aan beleeft, hoe moeilijk dat ook is. Dit hoeven geen grote dingen te zijn. Een warme douche, knuffelen met een huisdier of een wandeling bieden al wat troost en ontspanning.
• Praat over je gevoelens. Het is soms moeilijk om over je emoties te praten, maar het kan ook erg opluchten. Door je gevoelens uit te spreken, kan je ze makkelijker toelaten en verwerken. Bovendien helpt een goed gesprek om je minder eenzaam te voelen.
• Gebruik liever geen verdovende middelen. Alcohol, drugs en medicijnen kunnen de pijn verzachten, maar niet laten verdwijnen. Door je gevoelens te onderdrukken, vertraag je het verwerkingsproces.
• Bekijk herinneringen. Bewaar wat herinneringen aan je kindje, zoals de navelklem, een lok haar of een paar mooie foto’s. Iets tastbaars dat jou met je baby verbindt kan veel troost bieden.
• Zoek een uitlaatklep voor je verdriet. Huilen of schreeuwen kan opluchten. Ook je emoties opschrijven, schilderen of in muziek verwerken kan steun bieden.
• Word lid van een lotgenotengroep. Hoe graag mensen uit je omgeving je ook willen helpen, soms voelt het alsof ze je niet begrijpen. Contact met lotgenoten kan dat begrip wel bieden. Veel ziekenhuizen bieden een herdenkingsdag aan waar je lotgenoten kan ontmoeten. Ook online zijn er verschillende groepen, zoals De Vlindertuin.