De hielprik bij pasgeborenen

Waarom een hielprik?

Hoewel de hielprik op basis van vrijwillige deelname is, is het in het belang van je baby’s gezondheid raadzaam om de test af te laten nemen. Door middel van bloedonderzoek kan namelijk worden bepaald of je kindje een zeldzame erfelijke ziekte heeft. Deze ziektes zijn niet te genezen, maar wel goed te behandelen. Als deze ziektes vroeg worden vastgesteld, kan er vroeg met een behandeling gestart worden. Dit beperkt de schade die deze ziektes tot gevolg hebben voor je baby.

Het bloed wordt onderzocht op een schildklierziekte, een bijnierziekte, sikkelcelziekte, taaislijmziekte en een aantal stofwisselingsziektes. Het RIVM biedt informatie over de ziektes die opgespoord kunnen worden met de hielprik.

Uitbreiding hielprik

In de komende jaren zal het aantal ziektes waarop getest wordt door middel van de hielprik uitgebreid worden. Het doel is om tussen 2018 en 2022 nog 12 zeldzame aandoeningen op te nemen in de test. Zo wordt in april 2018 als proef de zeldzame immuunziekte SCID toegevoegd aan de test. Als alle 12 aandoeningen zijn toegevoegd, kunnen zo’n 20 tot 40 extra pasgeborenen met een ernstige aandoening worden opgespoord.

Wanneer moet de test afgenomen worden?

Om de ziektes zo vroeg mogelijk op te sporen, wordt de hielprik 3 tot 7 dagen na de geboorte afgenomen.

Wat moet jij voor de hielprik regelen?

In principe hoef jij helemaal niets te doen. Het consultatiebureau krijgt melding van de aangifte van de geboorte bij de burgerlijke stand. Een medewerker van de thuiszorg, de GGD of de verloskundige neemt vervolgens contact met je op om een afspraak te maken. Als je baby nog in het ziekenhuis ligt, wordt daar de test afgenomen.

Als acht dagen na de geboorte nog steeds geen hielprik is afgenomen, neem dan contact op met de Dienst Vaccinvoorziening en Preventieprogramma’s (DVP) in jouw regio.

Er zijn geen kosten verbonden aan de hielprik.

Hoe gaat de hielprik in zijn werk?

De persoon die de test komt afnemen heeft een prikapparaatje bij zich en een hielprikkaart. Het voetje van je baby moet iets warm zijn voor een goede bloeddoorstroming. Na een prikje in de hiel wordt het bloed op speciaal vloeipapier (op de hielprikkaart) aangebracht. Op het kaartje worden enkele gegevens ingevuld.

Het kaartje met het hielbloed wordt opgestuurd naar het laboratorium. Het hielprikbloed kan voor anoniem wetenschappelijk onderzoek worden opgeslagen. Als er persoonlijke gegevens nodig zijn voor een onderzoek, zal je altijd schriftelijk om toestemming worden gevraagd. Je kan op de hielprikkaart aangeven dat je niet wilt dat het hielbloed voor onderzoek wordt gebruikt.

Hielprikkaarten worden 1 jaar bewaard bij het laboratorium zodat ze opnieuw onderzocht kunnen worden in het geval van een laboratoriumfout, zoals wanneer per ongeluk gegevens verloren zijn gegaan. Daarna worden de kaarten 4 jaar bewaard bij het RIVM. Jaarlijks worden in januari de kaarten vernietigd die meer dan 5 jaar oud zijn.

Uitslag en betrouwbaarheid

Als er niks verontrustends wordt gevonden, hoor je geen uitslag van de hielprik. Geen bericht is dus goed bericht!

Als er wel iets wordt gevonden, hoor je dit binnen vier weken na de test van je huisarts. Er volgt een tweede hielprik. Wanneer ook deze positief is volgt een vervolgonderzoek in het ziekenhuis om te bevestigen of je baby daadwerkelijk een ernstige erfelijke ziekte heeft.

De hielprik kan in uitzonderlijke gevallen aangeven dat je baby mogelijk één van de onderzochte ziektes heeft, terwijl na vervolgonderzoek blijkt dat dit niet het geval is. Deze screeningstest is dus niet 100% betrouwbaar. Daarom is vervolgonderzoek nodig.

Soms komt het voor dat er te weinig bloed is afgenomen of dat het op een of andere manier onbruikbaar is geworden. Dan zal er een tweede hielprik moeten worden afgenomen.

Doet het pijn voor je baby?

Helaas kan de hielprik even onprettig zijn voor je baby. In de hiel zijn de aderen het makkelijkst te vinden omdat dit één van de best doorbloede plekken in het lichaam is. Daarom wordt het bloed bij de hiel geprikt. Helemaal pijnloos is een prikje nooit, maar het is snel en je baby zal snel weer herstellen.

Het RIVM biedt meer informatie over de hielprik.

Bron hoofdfoto: VKS