Vaccinaties baby

Deelname Rijksvaccinatieprogramma

De inentingen die je baby krijgt zijn afkomstig van het Rijksvaccinatieprogramma. Dit programma wordt je gratis aangeboden door de overheid. Je ontvangt een uitnodiging om deel te nemen aan het programma.

Niet verplicht

In Nederland bestaat geen vaccinatieplicht, in tegenstelling tot veel andere landen waar (sommige) vaccinaties verplicht zijn gesteld. Zo is het bij onze Belgische buren verplicht om je kind te laten inenten tegen polio en is in Frankrijk de DTP-vaccinatie verplicht.

Als ouder in Nederland mag je zelf beslissen welke inentingen je baby krijgt. Wel is het raadzaam om deel te nemen aan het Rijksvaccinatieprogramma, omdat de vaccinaties je baby beschermen tegen ernstige infectieziekten en daarnaast bijdragen aan het uitroeien van deze ziekten.

Vaccinaties op het consultatiebureau

Als je besloten hebt om deel te nemen aan het Rijksvaccinatieprogramma, ontvang je voor iedere prik een oproepkaart. Deze moet je meenemen naar het consultatiebureau. Dit is de instantie die de vaccinaties van je kindje verzorgt.

Het consultatiebureau legt je bij iedere vaccinatie uit wat er gaat gebeuren. Tevens krijg je bij elk prikmoment een folder mee. Hierin staat wat voor vaccinatie het is, waartegen het beschermt en wat de mogelijke bijwerkingen zijn.

Hieronder staat een overzicht van de inentingen. Waar beschermen ze je kindje tegen en wanneer krijgt je baby de prikken als je het Rijksvaccinatieprogramma volgt?

DKTP-vaccinatie

Wanneer je baby 6 tot 9 weken oud is, krijgt hij zijn eerste inenting. Hij krijgt dan niet één, maar twee prikken. Dit zijn de eerste van de reeks DKTP- en de Hib-HepB-inentingen. De vaccinatie tegen pneumokokkenziekte wordt tegelijkertijd gegegeven. De DKTP-inenting wordt herhaald bij leeftijd van 3, 4 en 11 maanden en 4 jaar. Als je kind 9 jaar is wordt deze vaccinatie herhaald, maar dan zonder kinkhoest erin, de DTP-inenting.
Deze inenting beschermt je kindje tegen:

Difterie

Een ernstige infectieziekte die zich in verschillende organen kan uiten (de huid, luchtwegen). Het kan verstikkingsgevaar veroorzaken en het hart en het zenuwstelsel aantasten.

Kinkhoest

Heel besmettelijke luchtweginfectie en vooral gevaarlijk voor nog niet (volledig) gevaccineerde zuigelingen. Gelukkig is het tegenwoordig mogelijk om jezelf tijdens je zwangerschap al te vaccineren met de ‘maternale kinkhoestvaccinatie‘. Hierdoor profiteert jouw pasgeboren baby mee van jouw antistoffen en is hij dus vanaf dag één beschermd tegen kinkhoest.

Tetanus

Tetanus kan leiden tot verkramping van de kaakspieren, slikklachten en ademhalingsproblemen. Door beschadiging van spier- en zenuwstelsel kunnen botbreuken, hoge bloeddruk en hartritmestoornissen ontstaan. Zonder behandeling is tetanus dodelijk.

Polio

Ook wel bekend als kinderverlamming. Polio is een maag-darminfectie waarbij het virus kan doordringen in het zenuwstelsel en zo kan leiden tot ernstige verlammingsverschijnselen of zelfs overlijden.

Hib-HepB-vaccinatie

Als je baby 8 weken oud is, krijgt hij zijn eerste Hib-vaccinatie. Deze wordt in combinatie gegeven met de DKTP-inenting. De Hib-vaccinatie wordt herhaald bij de leeftijd van 3, 4 en 11 maanden. Deze vaccinatie beschermt je kindje tegen:

Hepatitis B

Een acute of chronische leverontsteking die kan leiden tot leverfalen en die bij een chronische actieve ontsteking het risico op leverkanker verhoogt.

Hib-infectie

Kan leiden tot een hersenvliesontsteking, bloedvergiftiging en/of strotklepontsteking.

Pneumokokkenvaccinatie

Vanaf het moment dat je baby 6 weken oud is, krijgt hij een vaccinatie die beschermt tegen 10 typen pneumokokken. Vaak wordt deze prik tegelijk gegeven met de DKTP- en Hib-vaccinatie. De pneumokokkenvaccinatie wordt herhaald bij 4 en 11 maanden.

Pneumokokken kunnen leiden tot levensbedreigende complicaties zoals hersenvliestonsteking, bloedvergiftiging en ernstige longontsteking.

BMR-vaccinatie

Wanneer je kindje 14 maanden oud is, krijgt hij zijn eerste BMR-inenting. Deze wordt de eerste keer in combinatie gegeven met de prik tegen Meningokokken A, C, W en Y. Wanneer je kind 9 jaar oud is, wordt de BMR-inenting herhaald. Deze vaccinatie beschermt je kindje tegen:

Bof

Een ziekte van de speekselklieren die 4 tot 10 op de 1000 keer kan leiden tot hersenvliesontsteking.

Mazelen

Een heel besmettelijke ziekte met hoge koorts en huiduitslag. Mazelen kan ook ernstige complicaties veroorzaken, zoals oorontsteking, bronchitis, longontsteking en hersenontsteking.

Rodehond

Vooral gevaarlijk voor ongeboren kinderen wanneer een zwangere vrouw wordt aangestoken. Een zwangere vrouw met rodehond loopt de kans dat ze een miskraam krijgt, of dat haar kind met een afwijking wordt geboren.

Meningokokken C-vaccinatie

Als je kindje 14 maanden oud is, wordt hij eenmalig ingeënt tegen meningokokken A, C, W en Y. De meningokokkeninfecties zijn zeer gevaarlijk. Deze infectie kan hersenvliesontsteking en bloedvergiftiging veroorzaken. Omdat de typen A, W en Y sinds 2015 voor meer besmettingen zorgen, wordt sinds 2018 een vaccin gebruikt waarmee, naast meningokokken C, ook tegen deze meningokokkentypen wordt beschermd.

Wil je meer weten over de verschillende infectieziekten? Kijk dan op de website van het RIVM.

Bijwerkingen van de vaccinaties

Het consultatiebureau informeert je over de mogelijke bijwerkingen van de inenting of vaccinatie. De bijwerkingen zijn ook terug te vinden in de folders die je ontvangt.

De plek waarop je kindje is ingeënt kan pijnlijk aanvoelen. Het is mogelijk dat er een zwelling ontstaat op de gevaccineerde arm. Ook zal je baby na de vaccinatie wat hangerig, huilerig en slaperig zijn. Dit kan enkele dagen duren. Koorts komt na een inenting ook vaak voor, dit is niet erg.

Bijwerkingen beginnen meestal kort na de inenting. Een uitzondering is de BMR-vaccinatie: hier beginnen de bijwerkingen 5 tot 12 dagen na de prik.

Wanneer ingrijpen bij bijwerkingen?

Als je baby een temperatuur van 40 graden of hoger heeft of last krijgt van stuipen is het belangrijk je huisarts te raadplegen. Raadpleeg ook een huisarts bij heftige of overwachte verschijnselen, of wanneer de bijwerkingen langer dan twee dagen aanhouden.

Wijkt de reactie van je baby op de vaccinatie af van de ‘gewone’ bijwerkingen? Meld dat dan bij het volgende bezoek aan het consultatiebureau. De arts of verpleegkundige kan bijwerkingen melden bij het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb. Dit kan je ook zelf doen via de website van Lareb.

Tips voor na de vaccinaties

• Masseer de plek van de inenting direct na de prik. Dit beperkt het irriterende en pijnlijke gevoel.
• Plan de dag van de inenting(en) geen andere activiteiten, maar blijf lekker een dagje thuis samen met je baby.
• Kleed je kindje luchtig bij koorts en zorg dat hij genoeg drinkt.
• Heeft je kindje erg veel last van bijwerkingen, dan kan je hem na de vaccinatie paracetamol geven. Lees eerst goed de bijsluiter.

Let op: het is niet verstandig om paracetamol te geven vóór de vaccinatie om last van bijwerkingen te voorkomen, omdat het vaccin dan minder goed werkt. Paracetamol heeft namelijk een negatieve invloed op het immuumsysteem.

Bezwaren tegen vaccinaties

Hoewel de meeste mensen (95%) hun kind laten inenten, zijn er ook ouders die er voor kiezen om hun baby deels of niet te laten vaccineren. Daar zijn verschillende redenen voor:

Religieuze bezwaren

Sommige mensen hebben religieuze bezwaren tegen vaccineren. Dit heeft in Nederland voornamelijk betrekking op de bevindelijk gereformeerden, een subgroep binnen de totale groep gereformeerden. In de ‘Biblebelt’ is daarom een lagere vaccinatiegraad te zien.

Overige bezwaren

Naast religieuze bezwaren, bestaan er ook andere kritische geluiden. Zo leggen sommigen de nadruk op (mogelijke) nadelen van vaccinaties. Dit worden ook wel de ‘kritische prikkers’ genoemd, die zich in Nederland onder andere hebben verenigd in de Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken.

Daarnaast zijn er mensen die het doormaken van kinderziekten zoals de bof, mazelen en rodehond als een belangrijke stap in de ontwikkeling van een kind zien, en daarom de BMR prik niet noodzakelijk vinden. Veel antroposofen hebben deze visie. Op vrije scholen is daarom doorgaans een lagere BMR-vaccinatiegraad te zien.

Er bestaan antroposofische consultatiebureaus in Nederland, waar wordt gehandeld vanuit de antroposofische visie. Ook op deze consultatiebureaus wordt het Rijksvaccinatieprogramma aangeboden.

Vragen over vaccinaties

Vroeger gingen veel kinderen in Nederland dood aan infectieziekten. Gelukkig zijn onze leefomstandigheden (zoals hygiëne en gezondheidszorg) verbeterd, en helpen vaccinaties met het uitroeien van ziekten. Veel ziekten zien we daarom hier nauwelijks meer. Sommigen zijn zelfs helemaal verdwenen in Nederland, zoals polio.

Een goede ontwikkeling, maar door deze veranderingen wordt de noodzaak voor vaccineren minder gevoeld. We gaan meer nadenken over (mogelijke) gevolgen van vaccineren. Vaccineren lijkt niet meer zo vanzelfsprekend te zijn als vroeger.

Daarbij doen op internet allerlei verhalen over vaccinaties de ronde. Het is niet vreemd dat er daarom vragen ontstaan: is vaccineren wel veilig? Is het wel nodig? Is het wel effectief?

Een kritische blik op vaccinaties is goed, maar het is ook belangrijk om kritisch te zijn over de informatie die je op internet tegenkomt. Raadpleeg voor vragen en advies liever een kinderarts, en laat je goed informeren voordat je een beslissing maakt over het vaccineren van je baby.

Wil je meer weten over dit onderwerp? Lees dan ons achtergrondartikel over vaccineren, waarin we 8 prangende vragen aan experts hebben voorgelegd.